ဦးေဆာင္ျခင္းသည္ ေခါင္းေဆာင္မဟုတ္

Written by ေနဇင္လတ္

အၿပိဳင္အဆိုင္မ်ားျခင္း၊ စိန္ေခၚမႈ ျမင့္မားလာျခင္းမ်ားသည္ ၂၁ ရာစု၏ ထင္ရွားေသာ လကၡဏာရပ္မ်ား ျဖစ္သည္။ ဤသည္တို႔ကို ရင္ဆိုင္ႏိုင္ရန္ ေခါင္းေဆာင္မႈ ျပႆနာသည္လည္း တစ္မုဟုတ္ခ်င္း ေရွ႕တန္းေရာက္လာေသာ ကိစၥတစ္ရပ္ ျဖစ္လာသည္။ ေရွးကႏွင့္မတူ ေခါင္းေဆာင္မႈကို တန္ဖိုးထားတတ္လာၾကသည္။ ေခါင္းေဆာင္ေကာင္း၊ ေခါင္းေဆာင္ျမတ္တို႔ကိုလည္း အပူတျပင္း ရွာေဖြၾကသည္။ တိုးတက္ၿပီး ႏိုင္ငံမ်ားႏွင့္ ဖြံၿဖိဳးတုိးတက္ဆဲႏိုင္ငံတခ်ဳိ႕တို႔တြင္ Head Hunter ေခၚ ေခါင္းေဆာင္ရွာေဖြေရး အဖြဲ႔အစည္းမ်ား ထူေထာင္ၿပီး လုပ္ငန္းႀကီးတစ္ခုအျဖစ္ လုပ္ကိုင္ေဆာင္ရြက္ၾကသည္။ ထက္ျမက္သည့္ေခါင္းေဆာင္ရွာေဖြျခင္းကို Head Hunter ဟုေခၚၿပီး အလြန္ေခတ္စား လာေသာ ေ၀ါဟာရတစ္ခုလည္း ျဖစ္ပါသည္။ ေခတ္သစ္စီမံခန္႔ခြဲေရး (Modern Management) ပညာရပ္တြင္ ေရွးယခင္ကလို ဦးေဆာင္သူႏွင့္ ေခါင္းေဆာင္သူကို အတူမထားေတာ့ဘဲ တိတိက်က် ခြဲျခားပစ္လိုက္သည္။ ဦးေဆာင္မႈ ကို Leading ဦးေဆာင္သူကို Leading Person ဟူေသာ အဆင့္ျဖင့္သာ ထားရွိၿပီး ေခါင္းေဆာင္ကိုမူကား Leader သူ၏ေခါင္းေဆာင္မႈကို Leadership ဟု အတိအက် အဓိပၸာယ္ေဖာ္ညႊန္း ခြဲျခားသတ္မွတ္လိုက္ႏိုင္ခဲ့သည္။ Leading ႏွင့္ Leader သည္ ယခင္က အႁမႊာညီအစ္ ကိုကဲ့သို႔ ဆင္တူ႐ိုးမွား ျဖစ္ခဲ့ေသာ္လည္း ယခုအခါ ဇာတ္ေဆာင္ႏွင့္ ဇာတ္ပို႕အျဖစ္ အတိအက် ကြဲကြာသြားၾကေခ်ၿပီ။ အဖြဲ႔အစည္းမ်ားကို လူတိုင္း ဦးေဆာင္ၾကေသာ္လည္း ေခါင္းေဆာင္ အစစ္မဟုတ္ၾကေခ်။ အိမ္ေထာင္တစ္ခုတြင္ ဖခင္သည္ ဦးေဆာင္သူျဖစ္ေသာ္လည္း ဖခင္တိုင္းကား ေခါင္းေဆာင္ေကာင္း မဟုတ္ၾကေခ်။ “စား၊ ၀တ္၊ ေန၊ ေရး ေျပလည္ေအာင္ ငါရွာေပးတာပဲ တာ၀န္ေက်ၿပီ” ဟူေသာဖခင္မ်ား အမ်ားအျပား ေတြ႔ဖူးၾကေပလိမ့္မည္။ ထိုဖခင္မ်ဳိးသည္ ဦးေဆာင္သူအျဖစ္ကား မျငင္းလိုေသာ္လည္း ေခါင္းေဆာင္အျဖစ္ကား အျပည့္အ၀ ေထာက္ခံရန္ မျဖစ္ႏိုင္ေခ်။ တာ၀န္ႏွင့္၀တၱရား ႏွစ္မ်ဳိးလံုးကို ထမ္ေဆာင္ႏိုင္ၿပီး အနာဂတ္အတြက္ အာမခံခ်က္ရွိေသာ ဦးေဆာင္သူမ်ဳိးသာ ေခါင္းေဆာင္အစစ္အမွန္ ျဖစ္သည္။ အဓိကကြဲျပားခ်က္မွာ ေခါင္းေဆာင္မ်ားတြင္ Commitment ဟူေသာ အာမခံခ်က္နဲ႔ Result ဟူေသာ ရလဒ္က အရည္အခ်င္းတစ္ရပ္အျဖစ္ ပါ၀င္သည္။ ေခါင္းေဆာင္သည္ ရလဒ္အေျချပဳ ဦးေဆာင္သူ Result Oriented Leading ျဖစ္သည္။ ဦးေဆာင္သူကား အလုပ္အေျချပဳ Task Oriented Leading ျဖစ္သည္။ ရလဒ္အတြက္ အာမမခံေခ်။ ဦးေဆာင္သူဖခင္ဘ၀မွ ေခါင္းေဆာင္သူဖခင္ဘ၀သို႔ ေျပာင္းလဲလာႏိုင္ရန္ စား၊ ၀တ္၊ ေန၊ ေရးတည္းဟူေသာ အေရး ၃ ပါးသည္ ယခုေခတ္တြင္ မလံုေလာက္ေတာ့ေခ်။ ေကာင္းစြာ ပညာ သင္ၾကား ေပးႏိုင္မႈ၊ က်န္းမာေရး၊ လူမႈေရး၊ ဘ၀အာမခံခ်က္၊ ေထာက္ပံ့မႈ စေသာ အျခားအေရးႀကီးငယ္မ်ားစြာ ပါ၀င္လာမွ ေခါင္းေဆာင္ျဖစ္ေသာ ဖခင္ ျဖစ္လာေပမည္။ ေစ်းကြက္စီးပြားေရး အဂၤါမစံုေသးေသာ ျမန္မာ့စီးပြားေရးေလာကတြင္ အဖြဲ႔အစည္းတစ္ခုကို ေရွ႕မွ အမိန္႔ေပးေနေသာ သူအား ဦးေဆာင္ သူလား၊ ေခါင္းေဆာင္အရည္အခ်င္း ျပည့္စံုေသာ သူလားဟူသည္ကို ခြဲျခားသိႏိုင္ေသာ အတတ္ပညာရွိပါမွ ကိုယ့္အလွည့္က် ေခါင္းေဆာင္၏ အရည္ အခ်င္းမ်ားကို ပိုင္ဆိုင္လာမည္ ျဖစ္သည္။ လုပ္ငန္းတိုးခ်ဲ႕ျခင္းျဖင့္ ႀကီးပြားသည္ဟု ျမင္သာေသာ္လည္း ႏွစ္ခ်ဳပ္၍ (ရသင့္ေသာ) အက်ဳိးအျမတ္မရလွ်င္ အရည္အခ်င္း ပ်က္ယြင္းသည္။ လုပ္ငန္းလည္းတိုးတက္၊ အက်ဳိးအျမတ္လည္းရေသာ္ျငား အဖြဲ႔အစည္းအရည္အေသြးကို တိုးတက္ေအာင္ မစြမ္းေဆာင္ႏိုင္ပါကလည္း ေခါင္းေဆာင္ေကာင္းဟုယူဆ၍မရ၊ မ်ားေသာအားျဖင့္ စာရြက္ေပၚမွ အေပါင္းလကၡဏာျပေသာ ကိန္းဂဏန္းတို႔တြင္သာ ဦးေဆာင္သူအမ်ားစုက ေက်နပ္ႏွစ္သိမ့္တတ္ၾကသည္ကို သတိထားမိသည္။ အဖြ႔ဲအစည္းတြင္းပါ၀င္သူမ်ား အရည္အေသြး အျမဲတိုးတက္ပါမွ ေနာင္အနာဂတ္တြင္လည္း ယွဥ္ၿပိဳင္ႏိုင္မည္ကို ေမ့ေလ်ာ့တတ္သည္။ ေခတ္သည္ လွည္းေခတ္၊ ေလွေခတ္ မဟုတ္ေတာ့။ အစြမ္းထက္ေသာ နည္းပညာခ်င္း စီးခ်င္းထိုးေသာ ေခတ္ျဖစ္လာခဲ့ေခ်ၿပီ။ ေခါင္းေဆာင္ပိုင္းကလည္း သိမ္ေမြ႔ထက္ျမက္ေသာ မဟာဗ်ဴဟာခ်င္း ၿပိဳင္ဆိုင္ေနရေသာ ေခတ္ျဖစ္လာေခ်ၿပီ။ ေခတ္ႏွင့္ အသားတက်မရွိပါက ေခတ္ကို မ်က္ျခည္ျပတ္ပါက ေခါင္းေဆာင္ေကာင္းျဖစ္မည္ မဟုတ္။ ကိုယ့္ေနရာ၊ ကိုယ့္အဖြဲ႔ အစည္းကေလးမွ်ကိုသာ ဦးေဆာင္သူ ျဖစ္ေခ်မည္။ Globalization ဆိုသည္မွာ ကမၻာဆန္ျခင္းဟူေသာ အဓိပၸာယ္ရၿပီး ကမၻာ့စံႏႈန္းမ်ားကို လိုက္ပါႏိုင္ပါမွ ရွင္သန္မႈႏွင့္ တိုးတက္မႈကို ရႏိုင္မည္ ျဖစ္သည္။ ယေန႔အေျပာမ်ားေသာ IT သည္ ကမၻာဆန္မႈမွ ၀ိေသသတစ္ခုျဖစ္ၿပီး အင္တာနက္ေခတ္တြင္ ေျခလ်င္ခရီးျဖင့္ စာပို႔၍ ခရီးမေရာက္ႏိုင္ေတာ့ေခ်။ IT ၏ ေက်းဇူးေၾကာင့္ ကမၻာ့နယ္နိမိတ္မ်ား၊ က်ဥ္းေျမာင္းလာၾကၿပီး World if Flat ဟူေသာ ကမၻာျပားသြားၿပီဟု တင္စားလာၾကသည္။ ကမၻာႀကီးသည္ ဟိုဘက္ျခမ္း၊ ဒီဘက္ျခမ္း မရွိေတာ့။ ယဥ္ေက်းမႈမွတစ္ပါး အေရွ႕အေနာက္ ဟူ၍လည္း မရွိေတာ့ေခ်။ ဤသို႔ေသာ အေျခအေနမ်ဳိးတြင္ ဦးေဆာင္သူတို႔ တစ္သားတည္း လိုက္ပါႏိုင္မည္လား၊ ေမးရန္ေမးခြန္း ျဖစ္လာ၏။ အေျဖက မေသခ်ာ၊ ေခါင္းေဆာင္ေတြေရာ ေခါင္းညိတ္တစ္၀က္သာ ျဖစ္သည္။ ရလဒ္ကို အာမခံေသာ ေခါင္းေဆာင္တို႔တြင္ပင္ ရလဒ္မည္မွ် ေကာင္းေကာင္းရႏိုင္မည္ ဟူေသာ ဒုတိယအေမးကို ရင္ဆိုင္ရန္ ရွိပါေသးသည္။ ေခါင္းေဆာင္တို႔ပင္ ထပ္မံမဆည္းပူးဘဲ ရပ္တန္႔လွ်င္ ေနာက္ တစ္လွမ္းခ်င္း ဆုတ္သြားရမည္ျဖစ္ရာ ဦးေဆာင္သူတို႔အတြက္ ေနရာ မ်ားမ်ား စားစားက်န္မည္ မဟုတ္ေခ်။ ဤတြင္ ထိေရာက္ေသာ ေခါင္းေဆာင္မ်ား ေပၚလာေတာ့သည္။ စြမ္းရည္ထက္ျမက္၍ ေခတ္ႏွင့္ စနစ္ကို ႏိုင္နင္းေသာ ေခါင္းေေဆာင္ေကာင္းမ်ား ျဖစ္သည္။ လိုအပ္လွ်င္ ေျပာင္းလဲႏိုင္ေသာ Transformational Leader မ်ား ျဖစ္သည္။ Result based Leader လည္းျဖစ္သည္။ လုပ္ အေျချပဳ Tased based Leader ျဖစ္ေသာ စြန္႔ဦးတီထြင္သူ ေခါင္းေဆာင္ (Enterpreneurial Leader) မ်ားပင္ ေနရာမရွိခ်င္ေတာ့။ စြန္႔ဦးတီထြင္မႈ အရည္အခ်င္းတစ္မ်ဳိးတည္းကို အားကိုးမရဟု ဆိုလိုျခင္း ျဖစ္သည္။ ေခါင္း ေဆာင္ေကာင္းတို႔တြင္ Enterpreneurial Spirit ဟူေသာ တီထြင္လိုစိတ္ေတာ့ အေျခခံအားျဖင့္ ပါ၀င္ရေပမည္။ ေခါင္းေဆာင္မႈကို Alan Keith က “Leadership is ultimately about creating a way for people to contribute to making something extraordinary happen” ဟု လိုတိုရွင္း အဓိပၸာယ္ေဖာ္ခဲ့သည္။ ေခါင္းေဆာင္မႈဟူသည္ အမ်ား ျပည္သူကို သာမန္ထက္ပိုေသာ ျဖစ္ရပ္မ်ားေပးအပ္ႏိုင္ရန္ အျမင့္ဆံုးလမ္း ေၾကာင္းတစ္ခု ဖန္တီးေပးျခင္းဟု နားလည္ႏိုင္သည္။ ေခါင္းေဆာင္သည္ အမ်ားကို ညႊန္ျပရာျဖစ္သည္။ ေနာက္ လိုက္မ်ား၏ အရည္အေသြးကို ျဖည့္ ဆည္းေပးၿပီး မိမိ၏ ကိုယ္ရည္ကိုယ္ေသြးကိုလည္း အျမဲတေစ ထက္ျမက္ေနေစရန္ ႀကိဳးစားသူလည္း ျဖစ္သည္။ မဟာဗ်ဴဟာေရးဆြဲသူျဖစ္ၿပီး ေနာက္ပါ တို႔ကို လုိအပ္ေသာ ပံုသြင္းႏိုင္သူလည္း ျဖစ္သည္။ လူေတာ္မ်ားသာ မွန္ကန္ေသာ ေခါင္းေဆာင္မ်ားျဖစ္ခြင့္ရွိၿပီး လူညံ့မ်ားကား ဦးေဆာင္သူ ျဖစ္ႏိုင္ၾကသည္။ အေဖက ေငြရွိ၍ တည္ေထာင္ခဲ့ေသာကုမၸဏီတြင္ သားက အရည္အခ်င္း မျပည့္၀ေသာ္လည္း ဦးေဆာင္သူေတာ့ ျဖစ္ႏိုင္ပါေသးသည္။ ေခါင္းေဆာင္ကား ျဖစ္မည္မဟုတ္ေခ်။ ႏိုင္ငံမ်ား၏ ECO ဟူေသာ ေခါင္းေဆာင္မ်ား၏ သက္တမ္းကို သုေတသီတို႔က သုေတသနျပဳၾက၏။ အခ်ဳိ႕ပ်မ္းမွ် သက္တမ္း ၅ ႏွစ္မွ်ရွိ၍ အခ်ဳိ႕ႏိုင္ငံမ်ား၌ ႏွစ္ႏွစ္သာ ၾကာေညာင္းတတ္သည္။ သူတို႔ဆီမွ ကုမၸဏီမ်ားသည္ Multinational ဟူေသာ ႏိုင္ငံတကာကုမၸဏီႀကီး မ်ားျဖစ္၍ ေခါင္းေဆာင္မ်ားကို လစာေကာင္းေကာင္းေပး၍ ငွားရမ္းၾကသည္။ သက္တမ္းရွည္ၾကာသူ အလြန္ရွားပါးသည္ကို ၾကည့္ျခင္းအားျဖင့္ ေခါင္းေဆာင္တစ္ဦးသည္ ယေန႔ေတာ္ ေသာ္လည္း သူ႔ထက္ေတာ္ေသာသူမ်ား ေပၚလာေသာအခါ ေနရာဖယ္ေပးရသည့္သေဘာကို ေတြ႔ႏိုင္ေပမည္။ ကုမၸဏီအဖြဲ႔အစည္းမ်ား၏ အနာဂတ္ အက်ဳိးကို ေမွ်ာ္ကိုးၾကည့္႐ႈၾကသည္ ျဖစ္ရာ ေခါင္းေဆာင္မ်ားအလြယ္တကူ သူတို႔ေနရာကို ၀မ္းသာအယ္လဲ ဖယ္ေပးတတ္ျခင္းသည္ မထူးဆန္းေသာ ယဥ္ေက်းမႈတစ္ခုျဖစ္သည္။ အေရွ႕တိုင္းသားတို႔တြင္ အနည္းငယ္မွ်ေသာ ႏိုင္ငံမွ တစ္ပါး အမ်ားစုမွာ ဤယဥ္ေက်းမႈ မရတတ္ၾကေသးေခ်။ ေခါင္းေဆာင္ေကာင္းရႏိုင္ရန္ ေနာက္လိုက္တို႔ကလည္း ထိုက္သင့္ေသာ အရည္အခ်င္းရွိရန္ လိုသည္။ ေခါင္းေဆာင္တစ္ဦး၏ အရည္အခ်င္းကိုလည္း သိထားသင့္သည္။ ဘာျဖစ္ ျဖစ္လက္ခံတတ္ေသာ ေနာက္လုိက္တို႔သည္ ေခါင္းေဆာင္ေကာင္း မရတတ္ေခ်။ အေနာက္ႏိုင္ငံက အေရွ႕ထက္ သာသည့္ အခ်က္တစ္ခ်က္မွာ သူတို႔ ေခါင္းေဆာင္ကို ေ၀ဖန္သံုးသပ္ႏိုင္ၾကေသာ အရည္အခ်င္းပင္ျဖစ္သည္။ ေခါင္းေဆာင္သည္ လိမ္ညာၿဖီးျဖန္း၍ ေတာ္ရိေလ်ာ္ရိလုပ္၍မရ၊ လုပ္ခဲ့သမွ်တို႔ကို သုတသီတို႔က မွတ္တမ္းတင္ထားတတ္ၾကသည္။ အဆက္ဆက္တြင္ တာ၀န္ထမ္း ေဆာင္လာၾကေသာ အေမရိကန္သမၼတ မ်ား၏ အရည္အခ်င္းကို “စံႏႈန္း” ဟူေသာေဘာင္ထဲထည့္သည့္အခါ (6) Best Presidents (1) George Washington (2) Abraham Linconn (3) Franklin Roosvett (4) Thomas Jefferson (5) Theodore Roosevett (6) Ronald Reagan (5) Worst Presidents (1) Herbert Hooven (2) Richard Nixon (3) Zachary Taylor (4) Jimmy Carter (5) John Tyler Great Presidents (1) George Washington (2) Abraham Linconn (3) Franklin Roosvett Failure (1) Millard Fillmore (2) Andrew (3) Franklin Pierce အေတာ္ဆံုး သမၼတမ်ားတြင္ သည္ဘက္ေခတ္မွ Ronald Reagan တစ္ဦးသာ ပါ၀င္သည္။ အညံ့ဆံုး သမၼတမ်ားတြင္မူ သည္ဘက္ေခတ္က သမၼတႏွစ္ဦး ပါ၀င္သည္။ Nixon ႏွင့္ Jimmy Carter တို႔ျဖစ္သည္။ Nixon က Water Gate အေရးေတာ္ပံုျဖင့္ ႏႈတ္ထြက္ေပးလိုက္ရၿပီး Jimmy Carter လက္ထက္တြင္ မူ၀ါဒမွားယြင္းမႈေၾကာင့္ အာကသသမိုင္းတြင္ ႐ု႐ုားတို႔က အေမရိကန္ထက္ ႏွာတစ္ဖ်ား သာသြားခဲ့ဖူးသည္။ သူတို႔၏ သံုးသပ္ခ်က္တြင္ ႀကီးက်ယ္ေသာ Great သမၼတမ်ားကို ေရြးခ်ယ္ထုတ္ျပန္သည့္အျပင္ သမၼတ အရည္အခ်င္း မမီသူမ်ားကိုလည္း စာရင္းျပဳစု၍ ထုတ္ျပန္ပါေသးသည္။ ဤသို႔တုံ႔ျပန္ႏိုင္မႈေၾကာင့္ တိုး တက္သည္မွာ မဆန္းလွေပ။ ေခါင္းေဆာင္ေကာင္းတို႔သည္ ေနာက္လိုက္တို႔ကို ျပဳျပင္ရ၏။ ျပင္ပ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈကို ေဆာင္ရြက္ျခင္းျဖစ္သည္။ ၿမိဳ႕ရြာ၊ အစုအဖြဲ႔တို႔၏ စည္ပင္၀ေျပာမႈကိုလည္း ေဆာင္ရြက္ရသည္။ အနာဂတ္ကိုလည္း အာမခံခ်က္ ေပးရသည္။ ဥပေဒကိုလည္း ေလးစားလိုက္နာရသည္။ အမ်ားကို ရင္၀ယ္သားကဲ့သို႔လည္း သေဘာထားရသည္။ ေခါင္းေဆာင္ျဖစ္လွ်င္ ကိုယ့္အတြက္ ဘာမွမရွိ၊ ကိုယ့္အတြက္ သူတို႔လုပ္ေနၾကသည္ မဟုတ္ေတာ့ဘဲ သူတို႔အတြက္ ကိုယ္လုပ္ေနရျခင္းသာ ျဖစ္လာ၏။ ထိုသို႔ေဆာင္ရြက္ရန္ အတြင္းျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈကိုလည္း ေဆာင္ရြက္ရသည္။ အတြင္းျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈကပို၍ ခက္ခဲသည္။ မိမိ၏ ခံယူခ်က္၊ အေတြးအေခၚ၊ အနာဂတ္အျမင္ စေသာ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ၊ ခံယူခ်က္တို႔ကို ေခါင္းေဆာင္တစ္ဦး အရည္အခ်င္းမီရန္ ျပဳျပင္ရသည္။ အျခားအတတ္ပညာ၊၊ အသိပညာတို႔ကိုလည္း ဆည္းပူးရသည္။ ထို႔ျပင္ ေခါင္းေဆာင္တစ္ဦးသည္ အရာ အားလံုးကို မသိႏိုင္၊ သိရန္လည္း မျဖစ္ႏိုင္။ လူေတာ္တို႔ကို သံုးစြဲရဲေသာ သတိၱလည္း ရွိရေခ်သည္။ ဆန္႔က်င္ဘက္ စကား၊ အၾကံဥာဏ္ျဖစ္ပါက ခ်င့္ခ်ိန္၍ မွ်တစြာ ဆံုးျဖတ္ရသည္။ အဆံုး အျဖတ္မွန္ကန္ရန္ ပညာရွိရေပမည္။ဦးေဆာင္သူျဖစ္ရန္ကား မခက္ခဲေသာ္လည္း မွန္ကန္ေသာ ေခါင္းေဆာင္ျဖစ္ရန္ကား မလြယ္ကူေခ်။ ေနဇင္လတ္